Côn trùng ở khắp mọi nơi, hàng ngày chúng ta đều gặp những người bạn này. Nhưng bạn biết bao nhiêu về côn trùng? 10 sự thật hấp dẫn về côn trùng sẽ làm bạn ngạc nhiên.
Côn trùng và 10 điều thú vị
Thế giới côn trùng có vô vàn điều kì bí mà con người đã và đang tìm kiếm, sau đây là 10 điều thú vị về côn trùng mà các nhà khoa học đã tổng hợp lại.
1. Côn trùng tuy nhỏ, nhưng chúng xem đó là 1 lợi thế:
Một cơ thể nhỏ bé làm sao để tồn tại trong một môi trường lớn ? đó là một thách thức, nhưng đó cũng là lợi thế của côn trùng. Một con côn trùng có khối lượng không nhiều, mà diện tích tiếp xúc với bề mặt của chúng lại rất nhỏ. Điều đó có nghĩa là những hoạt động vật lý cũng không mất nhiều năng lượng.
Bởi vì côn trùng có tỷ lệ khối lượng cơ thể so với diện tích bề mặt tiếp xúc quá lớn, chúng có thể thực hiện các hoạt động vật lí dễ dàng, chim và chuột là một ví dụ điển hình.
Một con côn trùng có thể ngã ở độ cao rất cao xuống đất mà không chết, bởi trọng lượng nó vô cùng nhỏ và lực cản đáng kể của không khí khiến nó không thể rơi nhanh và không thể chết.
Cũng nhờ trọng lượng nhỏ bé mà côn trùng có thể đi trên mặt nước, bằng cách chia trọng lượng cơ thể ra trong nhiều chân, chúng dễ dàng đi bộ trên mặt nước.
Ruồi có thể đi bộ lộn ngược trên trần nhà mà không bị ngã, nhờ chân đặc biệt và trọng lượng nhẹ của nó.
2. Côn trùng nhiều hơn tất cả các loài động vật cộng lại:
Là một đế chế, côn trùng thống trị hành tinh. Nếu đem cộng tất cả các loại động vật trên hành tinh bao gồm từ chuột, mèo, chim và tất cả kể cả người thì chỉ bằng 1/3 số lượng côn trùng mà chúng ta biết.
Con số này sẽ không dừng lại vì nhiều côn trùng vẫn chưa được khám phá. Một số nhà khoa học ước tính con số thực tế của các loài côn trùng khác nhau có thể lên đến 30 triệu. Thật không may, một số loài côn trùng sẽ bị tuyệt chủng trước khi chúng ta tìm ra chúng.
Sự phong phú và đa dạng của côn trùng phổ ở vùng nhiệt đới, không khó để nhận ra mật độ côn trùng rất đông đảo trong sân vườn nhà bạn. Tác giả của bài báo Borror và Delong về Nghiên cứu Côn trùng nói rằng “hơn một nghìn loài có thể xuất hiện ở ngoài sân vườn, và số lượng côn trùng lên đến hàng triệu con trên mỗi mẫu đất”.
Một số người đam mê côn trùng đã tiến hành điều tra trong những năm gần đây, và đã ghi lại hàng trăm, đôi khi hàng ngàn loài côn trùng trong mảnh đất của họ.
3. Màu sắc rất quan trọng với côn trùng:
Thế giới côn trùng rất đa dạng, rất nhiều màu sắc. Từ những bọ que có vẻ ngoài nhàm chán cho đến những con bọ cánh cứng với màu sắc đỏ đen rất ấn tượng, hay những con bướm vua rực rỡ và lấp lánh với đôi cánh đủ màu sắc của mình.
Nhưng liệu một con côn trùng có vẻ nhàm chán hay rực rỡ, màu sắc và hoa văn của nó có quan trọng trong đời sống của côn trùng ?
Tất nhiên là có! màu sắc giúp chúng tránh được kẻ thù và tìm kiếm bạn tình. Một số côn trùng có màu sắc hoa văn, được gọi aposematic coloration, cảnh báo những kẻ săn mồi tiềm năng rằng chúng sẽ gặp nguy hiểm nếu cố gắng ăn thịt côn trùng này.
Nhiều loài côn trùng sử dụng màu để che giấu bản thân như bọ que và bọ lá, cho phép côn trùng hòa trộn vào môi trường xung quanh. Màu sắc thậm chí có thể giúp côn trùng hấp thụ ánh mặt trời để giúp nó giữ ấm, hoặc che nắng nếu chúng muốn mát mẻ.
4. Một số côn trùng không thực sự là côn trùng:
Những tưởng việc phân loại các loài động vật chân đốt là dễ dàng bởi những đặc điểm liên quan của chúng. Thế nhưng trong vài năm gần đây, các nhà khoa học đã nhận thấy rằng một số động 6 chân không được coi là côn trùng thực sự. 3 bộ chân khớp này đã bị gạt ra khỏi loài côn trùng:
Ba bộ – Protura, Collembola, và Diplura – bây giờ đứng riêng rẽ với nhau thay vì thuộc côn trùng. Những động vật chân đốt này cũng có 6 chân, nhưng các đặc điểm hình thái khác biệt so với người anh em côn trùng của chúng. Điểm khác biệt nhất là phần thân và phần đầu nhất quán với nhau (đó là thuật ngữ có nghĩa là dính liền). Collembola, hoặc springtails là 2 ví dụ quen thuộc nhất của 3 bộ này.
5. Côn trùng đã xuất hiện trên trái đất ít nhất 400 triệu năm trước:
Các nhà khảo cổ học phân tích một mẫu hóa thạch và cho biết côn trùng đã xuất hiện trên trái đất từ 400 triệu năm trước. Vào kỷ Devon, dù được gọi là Age of Fishes (thời đại của loài cá), cũng chứng kiến sự phát triển của côn trùng trong các khu rừng trên mặt đất.
Trong khi các bằng chứng hóa thạch của côn trùng trước thời kỳ Devon không có, thế nhưng chúng ta có bằng chứng hóa thạch của một thực vật vào thời điểm đó. Một trong số cây hóa thạch có dấu hiệu bị cắn bởi một loài nào đó
Kỷ Carbon (carboniferous), là thời điểm côn trùng xuất hiện nhiều và bắt đầu sự đa dạng hóa. Tổ tiên của những con ong, gián, chuồn chuồn, và những con mòng biển (ngày nay) có kích thước không nhỏ . Trên thực tế, loài côn trùng cổ đại được biết đến nhiều nhất, một loài chuồn chuồn được gọi là griffenfly, có sải cánh 28 inch.
6. Côn trùng có phần miệng giống nhau, nhưng sử dụng khác nhau:
Côn trùng từ kiến đến rận đất (zorapterans) có cùng cấu trúc cơ bản và phần miệng cũng không ngoại lệ. Labrum và labium hoạt động như môi trên và dưới, tương ứng. Động mạch họng là một cấu trúc giống như lưỡi mà thức ăn có thể di chuyển. Và cuối cùng, răng hàm mặt có thể phục vụ nhiều chức năng, bao gồm nếm, nhai và giữ thức ăn.
Về cơ bản, phần miệng côn trùng giống nhau, điểm khác biệt là chúng “làm mới” thêm những chi tiết để giúp chúng tiêu thụ thực vật dễ dàng hơn. Ví dụ như ong, chúng “trang bị” thêm vòi hút để hút mật hoa hay những con muỗi dùng vòi để hút máu người. Một số côn trùng vẫn giữ phần miệng nguyên thủy để nhai thực vật như bọ cánh cứng hay kiến, mối…
7. Có 3 loại mắt ở côn trùng:
Nhiều côn trùng trưởng thành có đôi mắt to được gọi là mắt hợp chất để phát hiện ánh sáng và hình ảnh. Một số côn trùng chưa trưởng thành cũng có đôi mắt này. Mắt hợp chất được tạo thành từ các cảm biến ánh sáng gọi là ommatidia, thấu kính hoạt động với nhau cho phép côn trùng nhìn thấy những gì xung quanh nó. Một số côn trùng có thể có một vài ommatidia trong mỗi mắt, trong khi những con khác có hàng chục. Con chuồn chuồn có lẽ là người tinh vi nhất, với hơn 10.000 ommatidia trong mỗi mắt hợp chất.
Hầu hết côn trùng đều có ba cấu trúc phát hiện ánh sáng đơn giản gọi là ocelli, ocelli nằm trên đỉnh đầu của côn trùng ở cả giai đoạn trưởng thành và giai đoạn chưa trưởng thành của cuộc đời. Các ocelli không cung cấp cho côn trùng những hình ảnh tinh vi về môi trường của nó, đơn giản là giúp nó phát hiện ra những thay đổi về ánh sáng.
Loại thứ ba của mắt là hầu như chỉ có một mắt. Một số loài côn trùng chưa trưởng thành – sâu bướm và ấu trùng bọ cánh cứng, ví dụ – có một mắt ở hai bên đầu. Mắt đơn phát hiện ánh sáng ở hai bên côn trùng, và có thể giúp côn trùng chưa trưởng thành di chuyển
8. Một số côn trùng đóng vai trò trong hệ sinh thái:
Hơn 400 triệu năm hình thành và phát triển, một số loài côn trùng đã tiến hóa để thực hiện vai trò quan trọng đối với hệ sinh thái.
Điển hình là việc sâu bướm Ceratophaga vicinella nhặt rác trên mai của con rùa đất chết. Có rất nhiều ví dụ về việc côn trùng thụ phấn cho thực vật như ong, muỗi. Hoa lan disa đỏ, Disa uniflora, dựa vào duy nhất một loài bướm (Aeropetes tulbaghia – một loài bướm chỉ sống trên nuối) để thụ phấn.
9. Một số côn trùng có mối quan hệ với nhau, và chăm sóc con cái:
Sự chăm sóc đơn giản nhất là một con côn trùng mẹ bảo vệ con cái khi chúng phát triển. Đây là ví dụ rõ ràng nhất ở bọ ren, chúng bảo vệ trứng của mình cho đến khi nở, và thậm chí ở lại với ấu trùng nhỏ, bảo vệ con từ động vật ăn thịt.Tưởng chừng như côn trùng chỉ biết bản thân chúng, thế nhưng không phải. Ở một số loài như kiến hoặc ong, những người bố, mẹ cũng có trách nhiệm với con của chúng. Đây gọi là xã hội côn trùng.
Hình ảnh những người cha Cà cuống khổng lồ mang trứng của họ trên lưng, giữ cho trứng oxy và hydrat hóa. Có lẽ ví dụ đáng chú ý nhất về mối quan hệ giữa côn trùng. Bọ cánh cứng tạo thành các đơn vị gia đình, với cả cha lẫn mẹ làm việc cùng nhau để nuôi trẻ. Mối quan hệ của chúng rất tinh vi, chúng phát triển vốn từ vựng của mình và giao tiếp với nhau bằng cách nheo tay.
10. Đặc điểm chung của côn trùng:
Côn trùng sống ở hầu hết mọi nơi trên thế giới (trừ những vùng cực địa). Chúng sống trên các dòng sông băng, rừng nhiệt đới, sa mạc, hoặc thậm chí trên bề mặt của đại dương. Côn trùng đã thích nghi để sống trong bóng tối của hang động và ở độ cao chỉ có một người Sherpa có thể biết rõ.
Côn trùng là những nhà phân hủy hiệu quả nhất hành tinh, phá hủy mọi thứ từ xác thịt đến phân. Chúng kiểm soát cỏ dại, giết hại cây trồng, và thụ phấn cây trồng và hoa. Côn trùng mang vi rút, vi khuẩn và động vật nguyên sinh (tốt hơn hoặc tệ hơn). Họ nuôi nấm và phân tán hạt. Họ thậm chí còn giúp kiểm soát các quần thể động vật lớn bằng cách lây nhiễm chúng bằng các bệnh và hút máu.
Sưu tầm