Trong những năm qua, Việt Nam nói chung, Phú Yên nói riêng thành công trong phòng, chống một số dịch bệnh nguy hiểm như HIV/AIDS, SARS, cúm A/H1N1, H5N1… được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá cao. Tuy nhiên, qua đánh giá của các chuyên gia phòng dịch của Việt Nam, trong thời gian qua việc chống dịch rất tốt, nhưng dịch cứ đến hẹn lại lên. Điều này có nghĩa là công tác chống dịch khi dịch đã xảy ra (bao vây, khống chế, dập tắt dịch, hạn chế số người mắc, số người tử vong…) có hiệu quả, còn việc chủ động phòng dịch thì còn nhiều hạn chế.
Theo kinh nghiệm của các chuyên gia dịch tể học trên thế giới cũng như Việt Nam và từ thực tế các vụ dịch xảy ra trong thời gian qua cho thấy nhiều dịch bệnh xảy ra thường có chu kỳ (vài năm xảy ra một lần, thời điểm xảy ra dịch tập trung nhiều ở một số tháng trong năm). Nhận định này hết sức có ý nghĩa trong triển khai các hoạt động phòng dịch bệnh.
Trong thời gian qua, do nhiều yếu tố chủ quan cũng như khách quan, tập trung chống dịch là chủ yếu. Xét trên phương diện dịch tể thì chống dịch sẽ tốn kém rất nhiều so với phòng dịch từ thuốc men, trang thiết bị cũng như ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh. Cụ thể, như khi có một dịch bệnh nào đó xảy ra thì phải khống chế nguồn lây (cách ly, điều trị cho người mắc bệnh); tiêu diệt trung gian truyền bệnh (vệ sinh môi trường, phun hóa chất diệt côn trùng, khử khuẩn…); bảo vệ khối cảm nhiễm (nâng cao thể trạng cho người dân, tiêm chủng, sử dụng thuốc dự phòng…). Chi phí cho chống dịch hết sức tốn kém do phải đầu tư nguồn lực để chống dịch, nếu tính thêm việc đình trệ sản xuất kinh doanh, dịch vụ du lịch… thì tổn thất quả là không nhỏ.
Chủ động phòng dịch không những có lợi cho sức khỏe mà còn có hiệu quả cao về kinh tế. Các hoạt động phòng dịch như công tác dự báo, giám sát dịch tể, vệ sinh môi trường, hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức cho người dân để họ hiểu và chủ động tham gia phòng bệnh hết sức có ý nghĩa không chỉ trong lĩnh vực y tế mà còn có ý nghĩa cả về kinh tế.
Để chủ động phòng bệnh thiết nghĩ các cơ quan chức năng cần chủ động đầu tư nguồn lực cho các hoạt động dự báo, giám sát dịch tể, vệ sinh môi trường, tuyên truyền nâng cao nhận thức cho nhân dân; các cơ quan truyền thông đại chúng nên dành thời lượng nhiều hơn cho hoạt động truyền thông; cơ quan quản lý cần chủ động bố trí kinh phí sớm để triển khai công tác phòng dịch, tránh tình trạng dịch xảy ra mới có kinh phí chống dịch.
BS NGUYỄN VINH QUANG
GĐ Trung tâm TTGDSK Phú Yên
